A pesar de que o seu consumo non está moi estendido entre a poboación, o ourizo de mar ( Paracentrotus lividus) é un dos grandes manxares capturados pola frota artesanal da Ría de Pontevedra polo que é común ver capachos cheos deste equinodermo en lonxas como a de Bueu, preparados para entrar en poxa.

O ourizo de mar que nos atopamos nas nosas costas é o Paracentrorus lividus, un equinodermo con simetría radial de corpo globular cuberto de púas afiadas emparentado co cogombro e as estrelas de mar. O caparazón calcáreo atópase formado por 5 placas unidas denominadas, surcos interraciales. Desde o leste, que tamén pode considerarse un esqueleto, pódense observar perforacións desde onde nacen as ambulacros, unha sorte de tubérculos desde onde parten as púas finas e longas tan características dos ourizos de mar e que son capaces de mover en distintas direccións grazas ao músculo que teñen na súa base. No caparazón, entre as púas atópanse os pedicelarios, que posúen a forma dunha pinza cuxa función é a de triturar as partículas que serven de alimento. Estes pedicelarios poden ter outras funcións, como a de defensa nese caso posúen unhas glándulas venenosas para poder facer fronte aos seus depredadores.

É común atoparse con estes animais no fondo do mar, moi próximos ás costas e xeralmente os bañistas descobren a súa presenza por ser vítimas das súas poderosas púas, que recubren todo o seu corpo. Ao longo dos anos, o ourizo de mar foi adaptándose aos distintos desafíos que as modificacións ambientais presentáronlle. Os ourizos poden vivir ata os 2500 metros de profundidade e adoitan aloxarse nos intersticios das rocas.

O ourizo de mar é considerado un animal herbívoro xa que se alimenta de porcións de algas, pero en ocasións pode chegar a comer pequenos animais mortos, depositados no fondo do mar, que son desgarrados polas súas mandíbulas. Compoñen, tamén, a dieta do ourizo, substancias orgánicas xunto con limo e con arxila os cales se depositan no intestino do animal, impedindo que este flote.

O ourizo de mar presenta un sistema de fecundación externa, é dicir que liberan os óvulos e os espermatozoides no mar e a fecundación prodúcese fóra do organismo dos ourizos. A maduración sexual alcánzase aos 5 anos de vida e prodúcese entre abril e setembro. Cando os ovos son fecundados estes converteranse en larvas pluteus (larvas que viven no placton) que comezará un proceso de metamorfose ata dar lugar aos ourizos tal como coñecémolos.

Para recoñecer o sexo do ourizo de mar, debemos fixarnos na coloración dos seus órganos sexuais, sendo de cor vermella viva nas femias e amarelo dourado nos machos.

En canto ao seu consumo, teñen unha longa historia gastronómica. Os gregos xa os coñecían e consumíanos abundantemente de aperitivo, como documenta o mismísimo Aristóteles e escritores como Epicarmo ou Ion de Quios. Tamén figuraban na alimentación dos romanos, que os comían sazonados con vinagre, perexil e menta. En Pompeya atopáronse restos de caparazones. As zonas de maior difusión do consumo dos ourizos historicamente son o Mediterráneo, a Patagonia e as zonas tropicais. En España comíanos tradicionalmente os pescadores de Andalucía, Asturias ou Cataluña.

O certo é que o ourizo posúe un gran valor nutricional rico en ferro e proteínas, achega tamén fósforo, potasio e vitamina A, ademais de ser un alimento baixo en calorías e en hidratos de carbono.

Anímasche a probalo? Na rede pódense atopar unha gran variedade de receitas, para tomalo tanto só como acompañamento para peixes, así como indicacións para a súa apertura e limpeza.